संघ र सातवटै प्रदेश सरकारबाट एमाले विस्थापित, अब स्थानीयमा सीमित !

काठमाडौं

एकबेला थियो- नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्र मिलेर बनेको नेकपाको नेतृत्वमा करिब दुईतिहाइ बहुमतसहितको संघीय सरकार थियो । प्रधानमन्त्री थिए, तत्कालीन नेकपा र अहिलेको एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली । राष्ट्रपति थिइन्, विद्यादेवी भण्डारी । सबैजसो प्रदेशमा एमाले नेतृत्वकै सरकार, एमालेकै प्रदेश प्रमुख । करिब दुईतिहाइ स्थानीय सरकारमा पनि एमालेकै नेतृत्व । यस्तो लाग्थ्यो– जताततै एमाले नै एमाले !

अनि शक्ति र सत्ताको उन्मादले एमाले क्रमशः मात्तिन थाल्यो । अझ भनौं, अध्यक्ष ओलीमा अहंकार र आडम्बरको सीमा नाघ्यो । उनले पाएको जनमत पचाउन सकेनन् । र संसद विघटन जस्तो ‘निर्मम निरंकुश’ कदम चाले । त्यसपछि ओलीसँगै एमालेको ओरालो यात्रा सुरु भयो ।

नेकपा एकता विघटन भयो । एमाले र माओवादी छुट्टिए । त्यहीं बेला एमाले विभाजित भएर एकीकृत समाजवादी नामको नयाँ दल पनि बन्यो । परिणामतः एमालेको संघीय सरकार ढल्यो । त्यसपछि क्रमशः प्रदेश सरकारहरु ढले । ढाल्न नमिल्ने भएकाले स्थानीय सरकार जोगिए।

त्यहीं बीचमा फेरि तीन तहकै चुनाव भयो । कांग्रेस–माओवादी गठबन्धनका बाबजुद पनि एमालेले राम्रै सिट जित्यो । तर, त्यो सिट सरकार बनाउनका लागि पर्याप्त थिएन । चुनावी परिणामपछि पनि कांग्रेस र माओवादी केही समय सँगसँगै भए । कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले प्रधानमन्त्री नबनाउने बताएपछि माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड ओलीसँग नजिक हुन पुगे । त्यहीं मौकामा एमालेले सभामुख पायो । चारवटा प्रदेश सरकारको नेतृत्व पायो ।

पछि देउवासँग कुरा मिलेपछि प्रचण्डले ओलीको साथ छाडे । त्यसपछि भटाभट एमाले नेतृत्वका प्रदेश सरकार ढल्न थाले ।

वैशाख ११ गते लुम्बिनीको लीला गिरी नेतृत्वको एमाले सरकार ढल्यो । त्यहाँ अहिले गठबन्धनबाट कांग्रेसका डिल्लीबहादुर चौधरी मुख्यमन्त्री बनेका छन् । यस्तै, गण्डकीमा पनि वैशाख १० गते एमालेका खगराज अधिकारी नेतृत्वको सरकार ढलेको थियो । त्यहाँ अहिले कांग्रेसका सुरेन्द्रराज पाण्डे मुख्यमन्त्री छन् ।

माघ २६ मा एमालेका राजेन्द्रसिंह रावलले विश्वासको मत पाउन नसकेपछि सुदूरपश्चिम प्रदेशमा पनि एमालेको सरकार ढल्यो । कमलबहादुर शाह सबैभन्दा ठूलो दलको हैसियतमा मुख्यमन्त्रीमा नियुक्त भए । उनी पनि कांग्रेसका हुन् । एमालेका लागि बचेको एउटा थियो कोशी प्रदेश । त्यहाँको हिक्मत कार्की नेतृत्व सरकार पनि शुक्रबार ढलेको छ ।

संघदेखि प्रदेशसम्म गुमाउँदै-गुमाउँदै गएको एमाले अब स्थानीय सरकारको नेतृत्वमा मात्रै सीमित भएको छ । यसरी एमाले खिइँदै जानुको कारणबारे धेरैले धेरैखाले विश्लेषण गर्ने गरेका छन् । अध्यक्ष ओलीको दम्भ र अहंकार नै यसको मुख्य कारण रहेको कतिपय बताउँछन् ।

तर, एमालेका नेताहरु भने यसमा माओवादी र विशेष गरी प्रचण्डलाई दोष दिन्छन् । प्रचण्डले धोका दिएकाले यस्तो अवस्था आएको उनीहरुको तर्क छ । तर, एमालेका नेता आफ्ना कमजोरी र नेतृत्वबारे समीक्षा गर्न अहिले पनि तयार छैनन् ।

अब माओवादीसँग नमिलेसम्म एमालेका गुमेका सरकार फिर्ता नहुने निश्चित देखिएको छ । तर, त्यस्तो सम्भावना भने तत्कालका लागि देखिएको छैन । अहिलेको सत्ता गठबन्धन कायमै रहे पाँचै वर्ष एमाले सरकारबाट बाहिरै बस्नुपर्नेछ ।